گروسی: هر توافقی بدون آژانس، تکه‌ای کاغذ است

به گزارش تحلیل ایران ؛ مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رافائل گروسی که قرار است امروز وارد تهران شود، در مصاحبه با نشریه لو موند فرانسه در پاسخ به سوالی در خصوص جایگاه آژانس در مذاکرات هسته‌ای غیرمستقیم ایران و آمریکا گفت که «ما بخشی از گفت‌وگوی دوجانبه بین عراقچی و ویتکاف نیستیم، اما نسبت به آن بی‌تفاوت هم نیستیم. آن‌ها به خوبی می‌دانند که ما باید درباره هر توافق احتمالی نظر دهیم، زیرا ما آن را راستی‌آزمایی خواهیم کرد. بنابراین از قبل تبادلات غیررسمی با آن‌ها را آغاز کرده‌ایم. به محض اینکه متنی با مفاد مشخص وجود داشته باشد، از ما خواسته می‌شود تا درباره رویه‌ها و میزان بازرسی‌هایی که انجام خواهد شد، نظر بدهیم».

او در پاسخ به این سوال که «آیا تصمیمش برای رفتن به ایران از سوی طرفین مذاکره مداخله‌آمیز تلقی نشد؟» مدعی شد که «نه، من به ایران می‌روم و این کشور به سفر من علاقه‌مند است. مجبور نبودم خودم را تحمیل کنم. همه موافق هستند که مشارکت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی صرف‌نظر از ماهیت بحث‌ها، همیشه ضروری است. بدون ما، هر توافقی فقط یک تکه کاغذ است و برای اینکه معنا داشته باشد، نیاز به یک سیستم راستی‌آزمایی و نظارت قوی است که فقط ما می‌توانیم ارائه دهیم»

او درباره این که چرا دونالد ترامپ گفت‌وگو درباره موضوع هسته‌ای ایران را در حالی که از توافق برجام خارج شد، احیا کرده، گفت که «در دوره اول ریاست‌جمهوری او، این گفتمان وجود داشت که توافق وین در مورد موضوع هسته‌ای ایران (برجام) بیش از حد سخاوتمندانه بود و انعطاف‌پذیری بیش از حدی حتی در صورت پایبندی ایران به تعهداتش، به این کشور داد. برای واشنگتن، این توافق خوبی نبود. این بار، ایالات متحده می‌خواهد به یک متن ساده‌تر دست یابد که از تمام بندهای فنی ضمیمه توافق ۲۰۱۵ که در آزمون واقعیت تاب نیاوردند، عاری باشد».

گروسی در ادامه به نقل از دو طرف مذاکرات مدعی شد که «اکنون موضوع، ممنوعیت مستقیم‌تر برخی فعالیت‌ها مانند غنی‌سازی است. در عوض، ایران رفع تحریم‌ها یا اقداماتی در کمک به سرمایه‌گذاری را دریافت می‌کند. آنچه به تبادلات آغاز شده در عمان ساختار می‌دهد، ایده اقدام متقابل است. در جریان این دیدار (مذاکره غیرمستقیم)، ایرانی‌ها و آمریکایی‌ها فرصت صحبت داشتند».

او در پاسخ به سوالی درباره این که آیا فشارها و تهدید به حمله به تاسیسات هسته‌ای، باعث آغاز این مذاکرات شد، نه تنها چنین تهدیداتی را محکوم نکرد، بلکه آن را «بازی دیپلماسی» خواند و گفت «هر طرفی خط رسمی خود را دارد. ایرانی‌ها می‌گویند هیچ فشاری را تحمل نخواهند کرد؛ آمریکایی‌ها تأکید می‌کنند که باید توافقی وجود داشته باشد، در غیر این صورت مداخله مستقیم صورت خواهد گرفت. این بازی دیپلماسی و ابهام سازنده است. نکته مهم این است که این روند در حال انجام است، حتی اگر ناقص و به اندازه کافی جامع نباشد».

گروسی در خصوص عدم حضور سه کشور اروپایی طرف برجام در این مذاکرات هم گفت که «ما باید آنچه را که می‌توانیم به دست آوریم، بپذیریم. مسیری که به توافق ۲۰۱۵ منتهی شد، دیگر وجود ندارد. ما پنج عضو شورای امنیت [چین، فرانسه، روسیه، انگلیس و ایالات متحده] به اضافه آلمان را تحت هماهنگی اتحادیه اروپا داشتیم. آن جبهه در آن زمان متحد بود. جنگ در اوکراین اثرات جانبی داشت و علاوه بر این، روسیه و چین دیگر اتحادیه اروپا را به عنوان یک بازیگر بی‌طرف نمی‌بینند و مسکو یک اتحاد نظامی با تهران ایجاد کرده است».

وی افزود «امروز، گروهی که توافق ۲۰۱۵ را ایجاد کرد، بسیار قطبی شده است، واضح است که دیگر کارایی ندارد. ما باید احساسات را مهار کنیم. رویدادهای بین‌المللی نقش کشورهای مختلف و توانایی آنها برای اثرگذاری بر روند جاری در مورد موضوع هسته‌ای ایران را تغییر داده است. هدف نهایی صلح، جلوگیری از جنگ و جلوگیری از ظهور سلاح هسته‌ای در ایران است».

مدیرکل آژانس در پاسخ به این سوال که آیا امروز فوریت توافق نسبت به سال ۲۰۱۵ با توجه به افزایش توانایی‌های هسته‌ای ایران بیشتر است، مدعی شد که «اگرچه ایران مواد کافی برای تولید نه فقط یک، بلکه چند بمب را در اختیار دارد، اما هنوز سلاح هسته‌ای ندارد. مثل یک پازل است، آنها قطعات را دارند و بلاخره می‌توانند یک روز آنها را کنار هم قرار دهند. هنوز راهی قبل از دستیابی به آن وجود دارد. اما باید اذعان کرد که فاصله زیادی ندارند. در چهار سال گذشته، شتاب بسیار پایداری از سوی ایران در این زمینه وجود داشته است».

گروسی در پاسخ به سوالی مبنی بر این که آیا توانایی نظارت آژانس بر برنامه هسته‌ای ایران بعد از تعلیق برجام کاهش یافته، گفت که «در محل حضور داریم، اما دامنه مداخلات ما کاهش یافته، به ویژه با پایان پروتکل‌های الحاقی که به ما اجازه می‌داد کنترل خود را فراتر از تأسیسات اعلام شده گسترش دهیم که برای آژانس ارزشمند بود».

او درباره این که آیا سفرش به تهران با هدف احیای این آزادی عمل است، گفت که «بله در مرکز تلاش‌ها و گفت‌وگوهای من با همکاران ایرانی‌ام قرار دارد. اعتمادی که امروز از بین رفته، باید بازگردانده شود. این که به جامعه بین‌المللی بگوییم "سلاح هسته‌ای نداریم" کافی نیست برای باور کردن، باید بتوانیم آن را تأیید کنیم».