به گزارش تحلیل ایران ،کریدور شرق ـ غرب، کریدوری است که طی سالیان گذشته سهمی قابل توجه از تجارت جهانی را به خود اختصاص داده است و این کریدور، دارای سه مسیر دریایی (کانال سوئز)، قطبی (کریدور تجاری قطب شمال) و زمینی است.مسیر زمینی این کریدور نیز دارای سه مسیر
شمالی (ترانس سیبری)، میانی (ترانس خزر) و جنوبی (ترانس ایران) است که پس از وقوع تنش‌های دریایی به‌خصوص تشدید تنش در دریای چین جنوبی و تنگه مالاگا، رونق بیشتری پیدا کرده است.اهمیت ایران به عنوان شاهراه تجارت جهانی، شهرتی چند هزار ساله دارد و جاده ابریشم گواهی
بر این واقعیت است؛ جاده ای که امروز چین به عنوان دومین ابرقدرت اقتصادی جهان، در تلاش است تا آن را در قالب ابتکار کمربند-راه (BRI) دوباره احیا کند.چین و اتحادیه اروپا مهم‌ترین مقاصد کریدور شرق ـ غرب محسوب می‌شوند به‌طوری که حجم تجارت دوجانبه آنها در سال ۲۰۲۳،
به بیش از ۷۳۹ میلیارد دلار رسیده است و سهم ۱۵ درصدی از کل تجارت اتحادیه اروپا دارد.با وجود کاهش حجم تجارت دوجانبه چین و اروپا، حمل‌ونقل ریلی بین این دو قطب اقتصادی رشد قابل توجهی داشته است.به گزارش تلویزیون مرکزی چین (CCTV)، در طول ۱۳ سال گذشته، قطارهای باری
چین ـ اروپا بیش از ۱۱ میلیون TEU کالا به‌ارزش بیش از ۴۲۰ میلیارد دلار حمل کرده‌اند. در سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۳، تعداد سفرهای قطار باری چین ـ اروپا حدوداً ۱۰ برابر شده است به طوری که ۱۷۰۲ قطار سال ۲۰۱۶ میلادی به ۱۷۵۰۰ قطار در سال ۲۰۲4 رسیده است.پس از جنگ روسیه
و اوکراین و اختلال در مسیر شمالی کریدور شرق ـ غرب، قزاقستان جای روسیه را در ترانزیت ریلی چین ـ اروپا گرفت و در حال تبدیل شدن به هاب ترانزیتی اوراسیا است.
در صورتی که در راه ابریشم ۲۰۰۰ ساله ایران و چین به عنوان دو کشور همکاری و قدرتمند رابطه خوبی با یکدیگر داشته و ایران قلب تپنده این شاهرات تجاری محسوب می‌شده است.محسن کاظمی، کارشناس روابط بین‌الملل اظهار کرد: روابط ایران و چین پس از راه ابریشم، تاکنون به
صورت راهبردی نبوده و دو طرف این موضوع را از یکدیگر برداشت کرده‌اند؛ به همین دلیل است که توافق ۲۵ ساله آنها تاکنون به نتیجه نرسیده است.در همین رابطه، مهدی باقری، کارشناس ترانزیت، اظهار کرد: با توجه به موقعیت جغرافیایی ایران امکان حمل‌ونقل ریلی یکپارچه بین
چین و اروپا و احتمال همگرایی بیشتر چین و ایران با روی کار آمدن ترامپ و شوک تعرفه‌ای آن، زمینه‌های همکاری ایران و چین در موضوعات مختلفی از جمله کریدور شرق ـ غرب فراهم شده است. فعالسازی مسیر جنوبی که از خاک ایران عبور می‌کند، باید در دستور مسئولان مربوطه قرار
بگیرد.در واقع مسیر ایران علاوه بر حمل و نقل زمینی یکپارچه، عبور از کشورهای کمتر و ایجاد فضای امن تر برای بازرگانان را در اختیار ذینفعان این کریدور قرار می دهد. به گقته این کارشناس، کمیسین مشترکی با کشورهای چین، قزاقستان، ترکمنستان و ترکیه با محوریت ایران،
می تواند کریدور شرق-غرب عبوری از ایران را احیا کند.به گفته کارشناسان، یکی دیگر از همکاری‌های راهبردی و طولانی مدت ایران و چین، فعالسازی یکی از ۶ شاخه ابتکار کمربند-راه یعنی مسیر اقتصادی چین-آسیای میانه-غرب آسیا (CAWA) است.در اتصال دومین قدرت اقتصادی دنیا به
غرب آسیا، ایران مزیت نسبی دارد و می‌تواند چین را از طریق آسیای مرکزی، به بندرعباس متصل کند.
این مسیر شبکه راه آهن سین کیانگ در غرب چین را از طریق آسیای میانه و غرب آسیا به خلیج‌فارس و دریای مدیترانه وصل می کند و می‌تواند مسیر جدید انتقال انرژی و کامودیتی (کالاهای اولیه) باشد.