استعمار نرم فرانسه در «قاره سیاه»

    •••••  دوشنبه ۰۳ شهریور ۱۴۰۴ — ۱۰:۲۵ کد مطلب : 183769/a   

به گزارش تحلیل ایران، شبکه الجزیره در گزارشی به تشریح تازه‌ترین سیاست‌های دولت فرانسه در قبال قاره سیاه پرداخته و نوشت که از زمان روی کار آمدن امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه در کاخ الیزه در سال ۲۰۱۷، سیاست پاریس در قبال آفریقا شاهد تغییرات چشمگیری بوده است.

سیاست استعماری در گفتمانی جدید

 

این مقاله سیاست امانوئل ماکرون در قبال آفریقا را استمرار سیاست‌های استعماری در گفتمانی جدید دانسته و می‌افزاید که با وجود ضرباتی که فرانسه در مالی، بورکینافاسو، نیجر، چاد و سنگال با بستن پایگاه‌های نظامی خود و پایان دادن به حضور نظامی خود متحمل شد، ماکرون تلاش کرد برای مقابله با این فاجعه اقدام به ایجاد چارچوبی تحت عنوان مشارکت و همکاری نظامی فرانسوی-آفریقایی جهت استمرار سیاست‌های استعماری فرانسه کند تا بتواند حجم خساراتی که الیزه در نتیجه تحولات قاره سیاه با آن مواجه بود را کاهش دهد.

 

وی در همین راستا از زمان روی کار آمدن در کاخ الیزه در سال ۲۰۱۷ از ۱۸ کشور آفریقایی بازدید کرده است. او طرح جدید فرانسه در آفریقا را در سال ۲۰۲۳ آغاز کرد و رقابت شدیدی را با چین، روسیه، هند و ترکیه در این قاره شروع کرده است.

 

آیا فرانسه در حال از دست دادن سلطه پولی خود تا سال ۲۰۲۷ است؟

فرانسه از مدت‌ها پیش حاکمیت بر بازارهای مالی و پولی کشورهای آفریقایی را در اختیار داشته است. کشورهای آفریقایی از این روند ناراضی بوده و نیازمند شرکای جدیدی هستند که به این کشورها کمک کنند تا زنجیره‌های این ارتباط را بشکنند؛ ارتباطی که این کشورها را به وابسته‌هایی فاقد اختیار در استفاده از پتانسیل‌ها و توانایی‌های خود تبدیل کرده است.

فرانک آفریقایی که برای دهه‌ها تحت کنترل بانک مرکزی فرانسه بود، اهرمی اساسی برای تداوم کنترل فرانسه بر ذخایر ارزی کشورهای غرب آفریقا و مبادلات تجاری خارجی آنها بوده و هست.

از سوی دیگر نفوذ فرهنگ و زبان فرانسه پس از اعلام خروج مالی، بورکینافاسو و نیجر از سازمان فرانکوفونی، که مقر آن در پاریس است و برای ترویج حضور زبان فرانسه، حمایت از تنوع فرهنگی و زبانی، گسترش صلح و دموکراسی و حقوق بشر و تشویق آموزش فعالیت می‌کند، در حال کاهش است.

 

گرایش عمومی در آفریقا به بازنگری در ارتباط با زبان فرانسه به عنوان زبان رسمی آموزش این کشورها آغاز شده است. به عنوان مثال، زبان رسمی رواندا از فرانسوی به انگلیسی تغییر کرده است و همین تحول در سنگال نیز در حال انجام است. پاسیرو وای رئیس جمهور فعلی سنگال، از پذیرش زبان عربی به عنوان زبان رسمی جایگزین فرانسوی دفاع کرده است.

عبور از استعمار سنتی به سوی استعمار مدرن

 

آنچه کشورهای غرب آفریقا نیاز دارند، آزادی و استقلال کامل از سلطه فرانسه و اعتراف پاریس به تجاوزها و جنایاتی است که علیه مردم آفریقا مرتکب شده و تأخیر پروژه‌های توسعه در قاره سیاه را به دنبال داشته است.

پاریس در این عرصه باید ضمن اذعان به رفتارهای گذشته خود، عذرخواهی رسمی و پرداخت غرامت خسارات وارده به کشورهای غرب آفریقا را در دستور کار قرار دهد. ژاک شیراک، رئیس جمهور سابق فرانسه، پیش از درگذشت خود در اواخر سپتامبر ۲۰۱۹ گفت: «فراموش نکنید که بخشی از پولی که در اختیار داریم، از استثمار آفریقا به دست آمده است و عقل سلیم حکم می‌کند که آنچه را گرفته‌ایم بازگردانیم. این اقدام حداقل می‌تواند ما را از بسیاری از مشکلات و ناآرامی‌ها نجات دهد.»

اعلام «خروج» فرانسه از آفریقا در دوران امانوئل ماکرون، با وجود اینکه یک پدیده صرفاً نظامی است، اما در عمل نشان‌دهنده بازآرایی استراتژیک قدرت فرانسه در قاره سیاه است، زیرا پاریس از طریق جایگزینی ابزارهای سنتی سلطه نظامی با ابزارهای انعطاف‌پذیرتر مانند اقتصاد، دیپلماسی و فرهنگ به دنبال حفظ منافع حیاتی خود در آفریقا، با کاهش هزینه‌ها و مسئولیت‌های حضور مستقیم در آنجا است.