وقتی قلیان با سرعت پیتزا به در خانه‌تان می‌رسد

فاطمه زهرا نصرالهی
    •••••  شنبه ۱۹ مهر ۱۴۰۴ — ۲۲:۱۵ کد مطلب : 186056/a   

به گزارش تحلیل ایران ، «هر جا که دلت قلیون خواست، ما برات میاریم!» این بخشی از تیزر تبلیغاتی دلیوری قلیان در یکی از شهرهای نزدیک تهران است. 

گردانندگان این خدمات، هدف خود را «ارائه تجربه‌ای مدرن و بهداشتی از قلیان» عنوان می‌کنند.

 

ایده تحویل قلیان به‌صورت مدرن و on-demand نخستین‌بار در سال ۲۰۱۳ از آمریکا آغاز شد؛ استارتاپ GoPuff در فیلادلفیا قلیان و لوازمش را کمتر از ۳۰ دقیقه به مشتری می‌رساند. با گسترش شبکه‌های اجتماعی و اپ‌های دلیوری، چند سال گذشته نمونه‌های مشابهی از این دلیوری در ایران شکل گرفتند.

این سرویس‌ها قلیان آماده مصرف را با نی یک‌بارمصرف و تنباکوی انتخابی و ذغال روشن به مشتری تحویل می‌دهند و معمولاً پس از ۲۴ ساعت برای جمع‌آوری تجهیزات بازمی‌گردند. 

برندهای مشابهی نیز فعالیت دارند که از طریق تماس تلفنی یا پیام در اینستاگرام سفارش می‌گیرند.

هرچند همچنان مشخص نیست که چنین خدماتی در چارچوب مجوزهای رسمی، نظارت‌های بهداشتی و محدودیت‌های قانونی مرتبط با عرضه قلیان قرار دارند یا خیر.

قلیان که روزگاری در ایران نماد اشرافیت و تجدد از دوره صفویه تا قاجار بود، امروز در قالبی تازه و مدرن میان نسل جوان رواج یافته است. با گسترش سرویس‌های دلیوری، مصرف قلیان از فضای عمومی به محیط‌های خصوصی خانه منتقل شده و این تغییر نگرانی‌هایی درباره عادی‌سازی مصرف و افزایش اعتیاد پنهان برانگیخته است.

 

سید رضا اسحاقی، استاد پزشکی اجتماعی، با اشاره به نقش جمع‌های دوستانه در گرایش جوانان به قلیان می‌گوید که «وقتی فرد با همسالان یا همکلاسی‌ها قلیان مصرف می‌کند و شادی لحظه‌ای تجربه می‌کند، قلیان به دم‌دست‌ترین ابزار تفریح او تبدیل می‌شود، چون جایگزین سالم دیگری برای لذت و شادی ندارد.» 

در مقابل، علیرضا شریفی یزدی، روان‌شناس اجتماعی، ریشه این گرایش را صرفاً تفریح یا نیاز شخصی نمی‌داند و تأکید می‌کند که صنعت و درآمدزایی عامل اصلی رواج قلیان در ایران است. او می‌گوید قلیان حدود ۲۵ سال پیش شکل مدرن نداشت و ورود آن به کافه‌ها، رستوران‌ها و سرویس‌های دلیوری نتیجه کم‌کاری نهادهای نظارتی و تبلیغات غلط است.

 

دکتر توبه‌خاک، مدیر گروه بهداشت محیط و حرفه‌ای دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، هشدار داد که والدین و اطرافیان باید مراقب گرایش جوانان به قلیان باشند، چرا که دسترسی آسان و باورهای غلط مانند رفع اضطراب باعث تغییر الگوی مصرف از سیگار به قلیان شده است. او تأکید کرد که قلیان‌های میوه‌ای و معطر به‌دلیل استفاده از تنباکوی بی‌کیفیت و اسانس‌های غیرمجاز، حتی از سیگار معمولی خطرناک‌تر هستند و برای کاهش مصرف، همکاری همه جانبه ارگان‌های مسئول ضروری است.