به گزارش تحلیل ایران ، برای زنده نگهداشتن خاطرات، هرکس راه خودش را دارد. یکی در نغمههای موسیقی گم میشود، دیگری در بوی عطر قدیمی که هنوز از گذشته میآید و بعضیها هم در خلوت خیال پناه میگیرند. اما بیشتر ما، وقتی دلمان برای زمانی تنگ میشود که دیگر هرگز
بازنمیگردد ناخودآگاه سراغ آلبومهای عکس میرویم؛ همان قابهایی که هرکدام در دل خود لحظهای را منجمد کردهاند؛ خندهای از ته دل، نگاهی پر از دلتنگی برای کسانی که دوستشان داریم، سفری که تنها یک بار رفتهایم، یا شاید فقط عکسی از غروبی ساده و آرام که در آن چهره
عزیزانمان حک شده است.
از آغاز تاریخ، انسان با همین میل دیرینه تلاش کرده تا لحظهای از زندگی زودگذر را در آغوش خود نگه دارد. عکسها، تکههایی از زماناند که در دستان ما به جا ماندهاند. نگاه کردن به آنها فقط تماشای تصویر نیست؛ بلکه نوعی سفر در زمان است، بازگشتی آرام به گذشتهای
که شاید در ذهنمان محو شده، اما در قابها هنوز با طراوتی همیشگی، نفس میکشد.
با این حال، گاهی بعضی عکسها از مرز خاطره شخصی فراتر میروند و به حافظه جمعی بشر گره میخورند. تصاویری از کودکی که در میان آتش جنگ میگرید، دستانی که برای اعتراض، گره خورده بالا رفته است، یا چهرهای که خستگی یک ملت گرفتار در بند ظلم را بازگو میکند.
درست همان لحظهای که واژهها از توصیف عاجز میوند، این تصاویرند که سخن میگویند؛ گویاتر از هزاران کلمه و تأثیرگذارتر از هر روایتگری. مقصود قابهایی است که لحظهای را برای همیشه ثبت کردهاند و اکنون همه ما را، به دل تاریخ باز میگرداند. حالا در این گزارش
میخواهیم سفری در زمان داشته باشیم؛ سفری از شور و فریاد، تا ویرانی و امید.
آغوشی گرم میزبان جسمی سرد
تصاویر راویان خاموش یک حقیقت
این عکس از جنس همان تصاویری است که هیچ وقت برای انسانیت تکراری نمیشود؛ اکنون ما به سال ۲۰۲۳ در غزه سفر کردهایم، جایی که هر لحظه صدای انفجار با فریاد مردم در هم آمیخته میشود. وارد بیمارستان ناصر در خان یونس میشویم. زنی بر زمین نشسته و پیکر بیجان برادرزاده
پنجسالهاش، «سالی»، را در آغوش گرفته است. زن روز قبل را به خوبی به یاد میآورد. زمانی که سالی در خانه میدوید و صدای خندههایش همچون نوای امید بخشی در گوشش میپیچید. اما حالا تنها با گذشت چند ساعت، از آن خانه گرم و صمیمی، او و جسم سرد سالی باقی مانده است.
عکاس این صحنه، محمد سالم، میگوید: «بین آنهمه هرجومرج، نگاه من به این زن افتاد که حاضر نبود دخترک را رها کند. بین دو حس مانده بودم؛ اینکه دوربین را پایین بیاورم و یا از او عکس بگیرم تا بتوانم داستان را روایت کنم.». این عکس در سال ۲۰۲۴ برنده جایزهی جهانی
World Press Photo of the Year شد، اما سالی و خانوادهاش دیگر هرگز به آغوش گرم یک دیگر بازنگشتند.
آتشهایی برای پیکر
تصاویر راویان خاموش یک حقیقت
چهار سال پیش را به خاطر دارید؟ این تصویر خاطرات از یاد رفته تان را زنده میکند؛ شعلههایی که در آسمان دهلی نو بالا میروند، درست در ۲۲ آوریل ۲۰۲۱. خاکستر اجساد بر پشتبامها نشسته است، دقیقاً همانند برف. چند ده آتش بی وقفه در کنار هم میسوزند. آن روزها،
موج دوم کووید -۱۹ هند را از پا درآورد و مرگ، بی تبعیض و بیدرنگ، از هر کوچهاش میگذشت و نشان میداد که زمانهایی هم هست که جهان کاری جز تماشا کردن از دستش بر نمیآید و حالا، در گذر چهار سال، این تصویر یادآور این است که چه زود، حتی بزرگترین رنجها هم در جریان
پر تلاطم زندگی فراموش میشوند.
برای نجات زندگی
تصاویر راویان خاموش یک حقیقت
تا به حال به این فکر کردهاید اگر فقط یک دلیل وجود داشته باشد آدمی بخواهد تا آخرین لحظات تلاش کند، آن یگانه دلیل، زندگی کردن است و این تصویر روایتگری همین جمله را دارد، در ۴ سپتامبر ۲۰۰۵ طوفان کاترینا با سرعت ۲۸۰ کیلومتر باعث مرگ ۱۸۳۶ تن و آوارگی یک میلیون
نفر شد؛ فاجعهای که از زمان جنگ داخلی ایالات متحده دیده نشده بود. قطعاً این عکس یکی از تصاویری است که نهایت تلاش انسان را برای زیستن نشان میدهد.
دو نگاه و دو روایت از جنوب غربی آسیا
تصاویر راویان خاموش یک حقیقت
بیایید همراه با این تصویر به بغداد سفر کنیم؛ زمانی که این عکس از یکی از نمادینترین لحظات قرن، گرفته شده است. در تاریخ ۹ آوریل سال ۲۰۰۳ مجسمه صدام حسین پایین کشیده شد و مردم عراق پیروزیشان را بر حاکم ظالم خود جشن گرفتند.
سیلی هنرمندانه بر صحنه اسکار
تصاویر راویان خاموش یک حقیقت
در ۲۷ مارس ۲۰۲۲ به مراسم اسکار میرویم، زمانی که ویل اسمیت، به صورت کریس راک سیلی زد و عکاس این تصویر بدون اینکه بداند، یکی از ماندگار ترین تصاویر اسکار را ثبت کرد و بعدها درباره ثبت این قاب گفت: «تا وقتی سالن را ترک نکردم، نمیدانستم شاتر دوربینم تاریخ
را ثبت کرده است. نه فقط یک عکس معمولی»
این جدایی است که فرو میریزد
تصاویر راویان خاموش یک حقیقت
بیایید دوباره به سال ۱۹۸۹ بازگردیم؛ روز ۱۱ نوامبر، چند روز پس از فروپاشی آلمان شرقی، دیوار برلین فرو میریزد. دیواری که پس از اتمام جنگ جهانی دوم، برلین را به دو بخش، شرقی و غربی تبدیل ساخته کرده بود.
نگاه اطمینان
تصاویر راویان خاموش یک حقیقت
میدان المپیک، ۱۴ اوت ۲۰۱۶. یوسین بولت، دونده جامائیکایی، در میانه دوی صد متر نیمه نهایی، نگاهی به رقبا میاندازد و از پیروزی قریب الوقوع خود لبخندی میزند که بر تمام تاریخ مسابقات المپیک نقش میبندد.
تصویری از هم زیستی مرگ و زندگی
تصاویر راویان خاموش یک حقیقت
درست در لحظهای که گلوله مرگ تنها با اختلاف چند سانتیمتر به هدف اصابت نکرد؛ تصویری از خوش شانس ترین سرباز در تاریخ ۱۸ مه ۲۰۰۸ به ثبت رسید.
مصالحهای میان جنگ سرد
تصاویر راویان خاموش یک حقیقت
در جریان جنگ سرد در ۱۹ نوامبر ۱۹۸۵، رهبر شوروی، میخائیل گورباچف، با رئیسجمهور آمریکا، رونالد ریگان، در ژنو دیدار میکند و این دیدار آغازی بر پایان جنگ سرد میشود.
تاریخ تکرار میشود
تصاویر راویان خاموش یک حقیقت
به جنوب غربی آسیا باز گردیم؛ در تاریخ ۲۰ اکتبر ۲۰۰۰، خانیونس غزه؛ زمانی که نیروهای رژیم صهیونیستی، بی امان به سمت غیرنظامیان همراه با گاز اشک آور شلیک میکنند.
ربایش در لنز دوربین
تصاویر راویان خاموش یک حقیقت
بیروت، ۲۰ ژوئن ۱۹۸۵؛ یکی از بزرگترین بحرانهای خبری دهه هشتاد میلادی، که هفده روز طول کشید؛ پرونده ربودن پرواز TWA 847 بود.
انسانی در جست و جوی پناه
تصاویر راویان خاموش یک حقیقت
در تاریخ ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۷ به جزیره شاهپوریدویپ در بنگلادش میرویم؛ تصویری از پناهندهای پس از سفر طولانی در خلیج بنگال؛ او یکی از صدها هزار مسلمان روهینگیا است که از خشونت ارتش میانمار فرار کرده است، مردمانی که حقوق بشر آنها را جزو مظلومترین انسانهای
جهان میداند.
این تصاویر تنها قابهای ثبت شده بر دیوار زندگی نیستند بلکه انعکاسیاند از مفاهیم زندگی انسانی، از امید و رنج، شجاعت و ترس، مرگ و زیستن. هر فریم، یادآوری است که در دل هر حادثه، در پس هر فاجعه و در میان هر شادی، انسانی ایستاده است که تاریخ را با لحظات خود
مینویسد و برای ادامه دادن مبارزه میکند. در نهایت، تاریخ از کنار ما میگذرد، اما لحظههایی که ثبت شدهاند، برای همیشه زنده میمانند. شاید به همین دلیل است که میگویند عکاسان، ناجیان روزهای گذشته و رنج و شادی از یاد رفتهاند.