به گزارش تحلیل ایران «فندک سیگار وارداتی است و ارز خارج می‌کند، این درد را آدم کجا بگوید؟» یک مادر که دستگاه مربوط به دیابت دخترش به دلایل ارزی وارد نمی‌شود این را با ناراحتی می‌گوید. حالا اما استاندار بوشهر احمد محمدی‌زاده می‌گوید
که دهه فجر اولین کارخانه فندک‌سازی کشور افتتاح شده تا «از واردات فندک بی‌نیاز شویم.»
واردات فندک 12 سال پیش ممنوع شد البته متوقف نشد. مثلا سال 96، 550 تن فندک جیبی و قطعه فندک وارد شد که 2 و نیم میلیون دلار معادل 9 میلیارد تومان ارز از کشور خارج کرد. امسال فندک وارد نشده اما 500 تن اجزا و قطعه فندک به ارزش 3 میلیون دلار معادل 87 میلیارد
تومان یعنی به اندازه سود پارسال تپسی وارد شد.
واردات رسمی اجزا و قطعات فندک یعنی باید جایی در کشور فندک تولید شود. تنها شرکت مدعی تولید در اصفهان است که قطعات چینی را اسمبل می‌کند اما پیدا کردن نام و محصول او در بازار مثل سوزن در انبار کاه است. 10 میلیون سیگاری ایرانی مشتری بالقوه بازار فندک هستند و
بازار کاملا چینی است.
اگرچه واردات کالای تکنولوژیک لازم است اما فندک کالای تکنولوژیک نیست با این حال تجار همه نوع واردات را ترجیح می‌دهند زیرا دردسر تولید را ندارد و اتفاقا سود کالای خرد و معمولی خوب است مثل فندک، گل سر و رنده آشپزی. اما سود واردات در جیب عده محدودی می‌رود
برخلاف تولید که سودش به جامعه بزرگتری می‌رسد.
مشاور واردات می‌گوید که «واردات فندک نمی‌ارزد» با هزینه گمرک و حمل، قیمت فندک تا به تهران برسد 3 هزار تومان می‌شود در حالیکه در تهران فندک با قیمت 3 تا 3 هزار و 500 تومان آماده تحویل است.
اما فروشنده‌های بازار مولوی می‌گویند که «فندک وارداتی است و اغلب به صورت ته‌لنجی می‌آید یا از گمرک و مناطق ویژه با فریب به جای قطعه وارد می‌شود و الا قطعاتی که با تعرفه 5 درصد به جای تعرفه 30 درصدی فندک وارد می‌شوند چه شده‌اند؟»
کارشناسان معتقدند که در این وضع تنها کسی که سود می‌برد وارداتچی و قاچاقچی‌ست که از کالای خارجی دست نمی‌کشد و نه سهم دولت از واردات پرداخت می‌شود نه بازار تولیدکننده شفاف است. دولت به جای مقابله با کالای قاچاق باید با راه قاچاق مقابله کند و با نظارت بر بازار
می‌تواند به مبادی غیرقانونی واردات برسد.