به گزارش تحلیل ایران سالانه 2226 میلیون متر مکعب آب از طریق صادرات محصولات آب‌بر نظیر صیفی‌جات، هندوانه، خربزه و غیره؛ معروف به «آب مجازی» از مرزهای کشور خارج می‌شود، با این میزان آب می‌توان 556 هزار هکتار گندم آبی کشت و 1.5
میلیون تن به تولید گندم اضافه کرد که برای واردات آان دولت 25 هزار میلیارد تومان هزینه می‌کند.
با در نظر گرفتن چنین سیاستی، دولت برای صادرات محصولات آب‌بَر عوارض تعیین کرده است تا انگیزه تولید‌کنندگان چنین محصولاتی در داخل کم شود و به جای آن کشاورزان محصولات اساسی که در امنیت غذایی کشور موثرتر است و سالانه رقم زیادی برای واردات آنها ارز پرداخت می‌شود،
کشت کنند.
دفتر صادرات گمرک ایران به گمرکات اجرایی ابلاغ کرده تا برای محصولات آب بر عوارض نیم درصد گرفته شود.
در این بخشنامه گمرک اقلام آب‌بر اعلام نشده اما در تعریف کشاورزی، محصولات صیفی در این فهرست تقسیم بندی می شوند.
بر اساس آمار گمرک در سال گذشته(1402) ۶۳.۴ درصد واردات کشور کالاهای اساسی به وزن 24.7 میلیون تن و به ارزش 19.5 میلیارد دلار بوده و اقلام اساسی شامل ذرت دامی، دانه سویا، برنج، روغن دانه‌آفتابگردان، کنجاله‌سویا و گندم موجود در فهرست ۱۰ قلم اول کالاهای وارداتی
بوده است.
طبق اعلام وزارت جهاد کشاورزی سالانه 25.5 میلیون تن سبزی و صیفی در ایران تولید می‌شود که مصرف آب آنها 2 تا سه برابر گندم است.
در حالی که طبق اعلام سازمان خوار و بار جهانی(فائو) ایران در تولید محصولات آب‌بر مانند گوجه فرنگی جایگاه هفتم، هندوانه و خربزه دوم و سوم دنیا را دارد اما بیش از 90 درصد نیاز دانه روغنی و 70 درصد نهاده دامی را وارد می‌کند، سالانه بیش از یک میلیون تن برنج،
100 هزار تن گوشت، یک میلیون تن برنج واردات دارد.
طی چند دهه برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی برای افزایش تولید دانه های روغنی موفقیتی نداشته و ضریب وابستگی به دانه‌های روغنی از 90 درصد پایین نیامده است.