به گزارش تحلیل ایران ،به گفته مقامهای دولت آمریکا و منابع مطلع از مذاکرات، اسرائیل قصد داشت ماه آینده به تأسیسات هستهای ایران حمله کند، اما ترامپ در هفتههای اخیر آنها را از این اقدام منصرف کرد تا به جای آن، با تهران بر سر محدود کردن برنامه هستهایاش
مذاکره کند.
فراس مقصد، مدیر بخش خاورمیانه و شمال آفریقا در گروه اوراسیا، یک شرکت مشاوره در زمینه ریسکهای سیاسی، میگوید: «کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس بیش از هر زمان دیگری بهدنبال حفظ وضع موجود و یافتن ثباتی پایدار هستند؛ چرا که چنین ثباتی پیششرط تحقق چشماندازهای
بلندپروازانه اقتصادی آنان است. ترجیح قاطع آنها این است که فعالیتهای منطقهای ایران و برنامه هستهایاش از مسیر دیپلماسی مهار شود.»
دههها تقابل
عربستان سعودی، که بهطور سنتی تحت رهبری مسلمانان سنی اداره میشود، و ایران با اکثریت شیعه، سالها در دو سوی مقابل درگیریهای منطقهای قرار داشتهاند - از جمله جنگ فرسایشی در یمن که به یکی از وخیمترین بحرانهای انسانی جهان انجامید. این دو کشور بین سالهای
۲۰۱۶ تا ۲۰۲۳ هیچگونه روابط دیپلماتیکی نداشتند و آشکارا با یکدیگر خصومت داشتند.
شاهزاده محمد بارها تهدید کرده که اگر ایران به سلاح هستهای دست یابد، عربستان سعودی نیز چنین خواهد کرد. (در همین حال، دولت ترامپ دوباره مذاکراتی را آغاز کرده که میتواند به توافقی منجر شود که در آن عربستان اجازه دسترسی به فناوری هستهای آمریکا را پیدا کرده
و حتی احتمالاً بتواند اورانیوم غنیسازی کند.)
اما در سال ۲۰۲۳، ایران و عربستان سعودی با میانجیگری چین اعلام کردند که روابط خود را بهطور رسمی از سر گرفتهاند. تا آن زمان، تمرکز سیاست خارجی شاهزاده محمد بهسمت کاهش تنشهای منطقهای تغییر کرده است.
در شرایطی که تهران بخواهد منافع آمریکا را هدف قرار دهد، عربستان سعودی به عنوان یکی از متحدان کلیدی ایالات متحده، هدف اصلی اقدامات تلافیجویانه ایران است. نزدیکی جغرافیایی این کشور به ایران موجب شده که نیروهای نیابتی ایران بهراحتی بتوانند عربستان را هدف
بگیرند. در سال ۲۰۱۹، یکی از تأسیسات کلیدی نفتی عربستان در حملهای پیشرفته که با حمایت ایران انجام شد، آسیب دید. مقامهای سعودی با تأسف گفتهاند که این حادثه محدودیتهای اتحادشان با آمریکا را به آنان نشان داد و همین موضوع آنان را بهسوی مذاکره با ایران سوق
داد، نه ادامه درگیری.
دیوان از موسسه کشورهای خاورمیانه میگوید: «امروز پاداشهای احتمالیِ مذاکره از ریسک جنگ منطقهای جذابتر بهنظر میرسند.»
صنم وکیل، مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقای اندیشکده چتم هاوس، میگوید: «ده سال پیش، رهبران کشورهای خلیج احساس میکردند در مذاکرات کنار گذاشته شدهاند. اما این بار، ایران به دنبال تعاملات منطقهای است».
وکیل گفت: «نکته قابلتوجه پس از دور اول مذاکرات این بود که وزیر خارجه ایران با همتایان خود، از جمله در بحرین، تماس گرفت. ایران خواهان حمایت منطقهای است و کشورهای خلیج فارس نهتنها از مذاکرات حمایت میکنند، بلکه در تلاشاند تا از هرگونه تنشی که ممکن است
بر امنیت اقتصادی و ملی آنها تأثیر بگذارد، جلوگیری کنند.»