به گزارش تحلیل ایران در چند سال اخیر، تحولی آرام اما عمیق در استراتژی انرژی شرکت‌های بزرگ فناوری رخ داده است؛ تحولاتی که به‌ویژه با توسعه سریع هوش مصنوعیو نیاز روزافزون به منابع پایدار انرژی، شرکت‌هایی مانند گوگل،
مایکروسافت، آمازون، متا و حتی اوراکل را به‌سوی انرژی هسته‌ای سوق داده است. این روند، دیگر یک تصمیم فنی صرف نیست؛ بلکه به بخشی از راهبرد بلندمدت این شرکت‌ها برای تأمین انرژی مراکز داده عظیم شده است.
گوگل در سال ۲۰۲۵ از همکاری با شرکت المنتل‌پاور برای توسعه سه سایت نیروگاه هسته‌ای پیشرفته در آمریکا خبر داد. ظرفیت هر پروژه حداقل ۶۰۰ مگاوات است. همچنین، گوگل در سال ۲۰۲۴ با شرکت کایروس‌پاور برای تأمین ۵۰۰ مگاوات برق از طریق راکتورهای
کوچک مدولار تا سال ۲۰۳۵ توافق‌نامه‌ای امضا کرده است. رآکتورهای کوچک مدولار (SMR) نسل جدیدی از نیروگاه‌های هسته ای هستند که هدف از آن‌ها تولید انرژی جایگزین انعطاف‌پذیر و به‌صرفه است و به یک راه‌حل پیشرفته و موثر برای تولید برق تبدیل
شده.اند.
آمازون نیز بیش از ۱ میلیارد دلار در شرکت ایکس‌انرژی سرمایه‌گذاری کرده که شامل پروژه‌ای در واشنگتن برای احداث راکتورهای مدولار است. این شرکت همچنین با شرکت دومینیون انرژی، برای توسعه ۵ گیگاوات ظرفیت هسته‌ای تا سال ۲۰۳۹ همکاری می‌کند.
مایکروسافت نیز به‌طور مستقل در احیای واحد ۱ نیروگاه هسته‌ای
تیری‌مایل آیزلند سرمایه‌گذاری کرده و برق آن را برای ۲۰ سال خریداری خواهد کرد. همکاری با شرکت کانادایی تولید انرژی اونتاریو و پشتیبانی از پروژه بین‌المللی آیتر (ITER) نیز در همین راستا است.پروژه آیتر یک آزمایشگاه عظیم همجوشی هسته‌ای
است که در کاداراش، جنوب فرانسه، در حال ساخت است. این پروژه در سال 1985 با ایده همکاری بین‌المللی برای توسعه انرژی همجوشی شکل گرفت و در سال 2006 با امضای توافق‌نامه بین هفت شریک اصلی (اتحادیه اروپا، ایالات متحده، روسیه، ژاپن، چین، هند و کره جنوبی) رسماً آغاز
شد.
شرکت‌های دیگر نیز اقدامات قابل توجهی داشته‌اند. «متا» - مالک اینستاگرام، فیس‌بوک و واتس‌اپ- از هدف‌گذاری برای احداث ۱ تا ۴ گیگاوات ظرفیت هسته‌ای تا اوایل دهه ۲۰۳۰ خبر داده و همراه با گوگل و آمازون، از ابتکار جهانی برای سه‌برابر کردن ظرفیت
هسته‌ای تا ۲۰۵۰ حمایت کرده است.
اوراکل نیز مجوز ساخت سه راکتور مادولار برای تأمین برق یک مرکز داده عظیم را دریافت کرده و بخشی از سرمایه‌گذاری ۱۰۰ میلیارد دلاری پیش‌بینی‌شده‌اش برای زیرساخت‌های هوش مصنوعی، به انرژی هسته‌ای اختصاص دارد.
آی‌بی‌ام نیز با تأسیس مرکزی در فرانسه برای بهره‌برداری ایمن از نیروگاه‌های هسته‌ای و توسعه ابزارهای هوش مصنوعی برای بهبود بهره‌وری آن‌ها، وارد این حوزه شده است.
علت هجوم این شرکت‌ها به انرژی هسته‌ای چیست؟
طبق پیش‌بینی موسسه تحقیقاتی (EPRI)، مصرف برق مراکز داده در آمریکا تا سال ۲۰۳۰ ممکن است دو برابر شود. فناوری‌های هوش مصنوعی از جمله مدل‌های زبانی پیشرفته نیازمند پردازش‌های پرمصرف هستند. انرژی هسته‌ای به‌عنوان منبعی پایدار و شبانه‌روزی،
پاسخ مناسبی برای این تقاضا است.از طرفی شرکت‌هایی مانند گوگل و مایکروسافت متعهد شده‌اند تا سال ۲۰۳۰ عملیات خود را کاملاً بدون کربن انجام دهند. انرژی هسته‌ای که طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) یکی از معدود منابع برق بدون کربن است،
در این مسیر نقش کلیدی دارد.
مهم‌ترین ابزار تحقق این اهداف غول‌های فناوری راکتورهای هسته‌ای مدولار است، به دلیل قابلیت ساخت در مقیاس کارخانه‌ای، هزینه کمتر، زمان ساخت کوتاه‌تر و ایمنی بیشتر، مورد توجه ویژه شرکت‌های فناوری قرار گرفته‌اند.
از طرفی با توجه به نوسانات قیمت و احتمال قطعی برق در آمریکا این شرکت‌ها ترجیح می‌دهند به‌جای تکیه بر شبکه برق سراسری، انرژی مورد نیاز خود را به‌طور مستقل تأمین کنند.
در ایالات متحده مشوق‌های مالیاتی قابل‌توجهی برای شرکت‌هایی که در انرژی هسته‌ای سرمایه‌گذاری می‌کنند، فراهم کرده‌اند. بر اساس گزارش وزارت انرژی آمریکا، دولت همکاری فعالی با شرکت‌های فناوری برای توسعه این زیرساخت‌ها دارد.
نبض آینده هوش‌مصنوعی در دستان برق هسته‌ای
برق هسته‌ای به‌عنوان یک منبع انرژی پایدار و قابل‌اعتماد، نقش حیاتی در پیشرفت هوش مصنوعی ایفا می‌کند. هوش مصنوعی، به‌ویژه در حوزه‌های کلان داده‌ها و یادگیری عمیق، نیاز به محاسبات توان‌بالا و مصرف انرژی چشمگیر دارد.مراکز
داده‌ای که به‌طور مداوم برای پردازش میلیاردها داده و انجام محاسبات پیچیده نیازمند برق هستند، با چالش‌های بزرگی در تأمین انرژی مواجه می‌شوند. از آنجا که هوش مصنوعی به‌طور فزاینده‌ای در صنایع مختلف گسترش می‌یابد، نیاز به انرژی مداوم و با کیفیت برای اجرای بی‌وقفه
الگوریتم‌ها و مدل‌های پیچیده بیشتر احساس می‌شود.
برق هسته‌ای، با ویژگی‌های خود، به عنوان منبعی ایده‌آل برای تأمین این نیازها شناخته می‌شود. به‌ویژه که برخلاف انرژی‌های تجدیدپذیر که وابسته به شرایط محیطی هستند، انرژی هسته‌ای امکان تأمین برق ۲۴ ساعته و بدون وقفه را فراهم می‌کند، که برای
بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های هوش مصنوعی ضروری است.