به گزارش تحلیل ایران ؛ رهبر معظم انقلاب اسلامی به مناسبت چهلمین روز شهادت جمعی از هم‌میهنان، سرداران نظامی و دانشمندان هسته‌ای پیامی خطاب به ملت ایران صادر کرد. نکته مهم و قابل‌توجه این پیام، این است که رهبری در گام دوم، خطاب به نخبگان علمی فرمانی صادر کردند
که راه آینده کشور را روشن می‌کند: «شتاب لازم در پیشرفت دانش و فناوری در همه بخش‌ها وظیفه نخبگان علمی است.»
در ارتباط با این پیام رهبری با سید محمد کرباسی دانشیار دانشگاه شریف و یکی از فعالان زیست‌بوم فناوری، گفت‌وگو کرده‌ایم.
کرباسی در دولت سیزدهم دبیر ستاد توسعه فناوری‌های اتصال‌پذیری و ارتباطات معاونت علمی ریاست‌جمهوری بود.
کرباسی در ابتدا به این موضوع اشاره کرد که فرمایش رهبر در مورد مأموریت نخبگان علمی در شرایط فعلی، شتاب لازم در پیشرفت دانش و فناوری در همه بخش‌ها است.
وی در ادامه عنوان کرد: رهبر انقلاب همواره در سنوات و دهه‌های اخیر تأکید زیادی بر جهش و شتاب توسعه علم و فناوری داشتند. در ذات شتاب، افزایش دائم سرعت نهفته است یعنی ما باید تحولی را در حرکت‌ها و توسعه فناوری ایجاد کنیم و این تحول به نحوی باید باشد که خودافزا
و درون‌زا باشد به نحوی که باعث گسترش روزافزون و توسعه دایره حرکتی آن باشد. پس ما از شتاب علمی انتظاری که داریم این است که بتوانیم همواره توانمندی‌های کشور را در بخش‌های مختلف از دانش و فناوری گسترش بدهیم و این گسترش باید به نحوی باشد که منجر به یک افزایش شتاب‌گونه
و شتاب‌مند باشد.
از تهدید تا فرصت؛ ضرورت شتاب در تقویت بنیه علمی کشور
کرباسی سپس به ارتباط علم با حل مسائل کشور پرداخته و گفت: ذات علم و فناوری به این صورت است که اگر یک مسئله‌ای را بتوانید حل کنید و در واقع روی دوش آن مسئله سوار شوید، این می‌تواند به شما قدرت بدهد که مسئله‌های خیلی بزرگ‌تر و گسترده‌تری راحل کنید در نتیجه
ایجاد شتاب در توسعه علم و فناوری می‌تواند منجر به این شود که با سرعت فزاینده‌ای ما به سمت حل چالش‌های کشور با فناوری برویم.
وی در ادامه به شرایط جنگی اخیر اشاره کرده و گفت: در این شرایط نقاط قوت و ضعفی حس شد که ما در برابر شرایطی که دشمن به وجود آورده بود حس کردیم. طبق فرمایش شهید سلیمانی که در تهدیدها فرصت‌هایی نهفته است که در خود فرصت‌ها قابل کشف نیست، حس من این است که ما از
این تهدیدی که خواست کشور عزیزمان را مورد اصابت قرار بدهد، می‌توانیم فرصت خیلی بزرگی ایجاد کنیم.
این فعال فناور همچنین عنوان کرد: نباید فرصت‌سوزی کرد و جنب‌وجوش و تحولی که بعد از جنگ به وجود آمده باید حفظ شود و به شکل فزاینده ادامه پیدا کند که فرمایش و مأموریتی هم که حضرت آقا گفتند همین است؛ ما باید بتوانیم از این فرصت نهایت استفاده را ببریم. این همدلی
و اتحادی که به وجود آمده و این تمرکزی که بر روی تقویت بنیه‌های علمی و فناوری داخل کشور شکل‌گرفته را غنیمت بشماریم.
از جهاد فناورانه در دفاع تا جهش در حل مسائل ملی
وی در ادامه با اشاره به نخبگان و مأموریت خطیر این جامعه اظهار کرد: الان فرصت مهمی است که نخبگان علمی از آن استفاده کنند برای اینکه به خلأهایی که طی چند دهه اخیر احیاناً کمتر پرداخته شده بود، در این برهه زمانی پوشش داده شود و ما بتوانیم به این شتابی که موردنظر
رهبری است، نائل شویم.
کرباسی با اشاره به این که علم و فناوری حوزه‌های مختلف را شامل می‌شود، عنوان کرد: به نظر من آن حوزه‌هایی از علم و فناوری که در دفاع و جنگ موردنیاز است باید موردتوجه بیشتری قرار بگیرد و البته نکته مهم این است که اولاً در همه جای دنیا امنیت و دفاع و حوزه‌های
نظامی در اولویت توسعه فناوری بودند و نکته قابل‌توجه این است که این فناوری‌ها وقتی در این حوزه‌ها توسعه پیدا کردند، معمولاً سرریز آن‌ها به‌خوبی توانست در فضای تجاری بیاید و مسائل دیگری غیر از بحث امنیت را هم پوشش بدهد و خیلی به حل مسائل کمک کند.
وی در ادامه گفت: منظور اینکه اگر ما تمرکز را روی حوزه‌های دفاعی بگذاریم ضمن اینکه می‌توانیم قدم‌های مثبت و محکمی در راستای توسعه و تقویت دفاع و امنیت برداریم، در آینده نه‌چندان دور می‌توانیم از همین فناوری‌هایی که دستاورد این حرکت جهادگونه هم است، در راستای
توسعه سایر حوزه‌های فناوری کشور قدم برداریم.
شتاب علمی؛ رمز برتری ملی
کرباسی به شرایط جدید بعد از جنگ تحمیلی اشاره کرده و اظهار داشت: این شرایط می‌تواند به ارتقای جایگاه کشور در جهان منجر شود، یکی از ملزومات این جایگاه بالاتر، برتری علمی و فناوری است. این برتری محدود به یک یا چند حوزه خاص نمی‌شود و لازم است کشور در همه حوزه‌ها
و بخش‌ها در جهت افزایش شتاب توسعه علم و فناوری گام برداد.
این فعال فناور در ادامه گفت: اگرچه با نگاه دفاعی و امنیتی نیاز است که در بعضی حوزه‌ها توجه ویژه شود اما این به معنای غفلت از سایر حوزه ها نیست زیرا ظرفیت‌هایی که ما داریم از نظر منابع طبیعی و انسانی گسترده است. لذا لازم است در همه حوزه‌ها و بخش‌ها این تلاش
و جهاد علمی ایجاد شود و شتاب در همه حوزه‌های علم و فناوری پدید بیاید.
کرباسی در پایان خاطرنشان کرد: در حوزه‌های دیگر در مورد سلاح و مواد انفجاری، هوافضا و سایر حوزه‌های علمی دراین‌رابطه رشته‌های مختلفی را این مسئله‌ها درگیر خواهد کرد. تصور من این است که باید اولویت‌بندی‌هایی اتفاق بیفتد و مطابق با این اولویت‌بندی‌ها بشود صورت‌مسئله‌های
دقیقی برای بخش‌های مختلف دانشگاهی و شرکت‌های دانش‌بنیان تعریف شود. از ظرفیت‌های بالای کشور در این حوزه باید به شکل هدف‌مند و برنامه‌ریزی شده استفاده شود. به نظر من در این شرایط باتوجه‌به فرمایش حضرت آقا معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری یک نقش کلیدی را خواهد
داشت که بتواند این مطالبه ایشان را به شکل مناسبی پاسخگویی کند