دشمن همیشه اسلحه به دست نیست

به گزارش تحلیل ایران سوره مریم، از سوره‌هایی است که در قالب داستان‌های پندآموز، جلوه‌هایی از ایمان، اخلاص، و در عین حال، چهره پنهان دشمنان حق را آشکار می‌کند.

در آیات ۱۲ تا ۲۵، ماجرای یحیی و مریم علیهماالسلام روایت می‌شود؛ دو انسان پاک که هر دو در مسیر هدایت، با طوفانی از مخالفت‌ها و دشمنی‌ها روبه‌رو شدند. این آیات نشان می‌دهد که دشمنان ایمان، همیشه از بیرون نیستند؛ گاه در میان قوم، در قالب فشار اجتماعی یا قضاوت‌های ظاهربینانه، به میدان می‌آیند.

آغاز راه یحیی؛ هدایت در کودکی، رسالت در پاکی

آیه ۱۲ می‌فرماید: «ای یحیی، کتاب را به قوت بگیر.» این فرمان الهی، نشانه آغاز راهی است که از همان کودکی، او را در برابر جریان‌های فاسد جامعه زمانش قرار می‌دهد. قوم بنی‌اسرائیل در آن دوران، گرفتار تحریف و دنیاطلبی شده بودند و یحیی مأمور شد که با صداقت و زهد خود، این انحراف را آشکار سازد.

دشمنان او، همان‌هایی بودند که لباس دین بر تن داشتند اما حقیقت را پنهان می‌کردند. این بخش از آیات، به ما یادآور می‌شود که دشمن دین، همیشه چهره‌ای آشکار ندارد؛ گاه در لباس عالم یا مصلح ظاهر می‌شود و با ظاهری فریبنده، راه را بر حقیقت می‌بندد.

مهر و رحمت الهی در برابر دشمنی و تهمت

در آیات ۱۳ و ۱۴، ویژگی‌های یحیی برشمرده می‌شود: مهربان، پاک، و مطیع خدا. او نه زورگو بود و نه نافرمان. اما همین صفات نیکو، برای دشمنانش آزاردهنده بود. آنان نمی‌توانستند تحمل کنند که انسانی بدون قدرت ظاهری و مقام دنیوی، چنین تأثیری بر مردم داشته باشد.

در هر دوره‌ای از تاریخ، همین دشمنی با حق تکرار شده است؛ دشمنان دین، حقیقت را برنمی‌تابند چون به منافع و جایگاهشان آسیب می‌زند. آنان با تهمت، تحریف و تبلیغات، چهره مردان الهی را تخریب می‌کنند.

مرگ در آرامش، در برابر نفرت دنیاطلبان

آیه ۱۵ می‌فرماید: «سلام بر او روزی که زاده شد و روزی که می‌میرد و روزی که زنده برانگیخته می‌شود.» در ظاهر، این آیه بیانگر لطف خدا نسبت به یحیی است؛ اما در عمق خود، بیانگر تقابل دو جبهه است: جبهه آرامش مؤمنان و جبهه اضطراب دشمنان. انسان الهی حتی در مرگ، آرام است چون از دنیا چیزی برای از دست دادن ندارد. اما دشمنان او، در دنیا غرق‌اند و با مرگ، همه چیزشان را از دست می‌دهند.

مریم؛ الگویی در برابر قضاوت‌های بی‌رحمانه

از آیه ۱۶ به بعد، داستان مریم آغاز می‌شود. او از خانواده‌ای شریف بود، اما برای عبادت و خلوت با پروردگار، از مردم کناره گرفت. این کناره‌گیری، آغاز آزمونی بزرگ شد. خداوند روح خود را به صورت انسانی کامل بر او ظاهر ساخت تا مأموریتی الهی را به انجام رساند. اما در پس این مأموریت، دشمنی‌ها و تهمت‌ها نهفته بود.

مریم، زنی پاک بود که جامعه‌اش پاکی او را باور نمی‌کرد. وقتی فرشته به او خبر داد که فرزندی بدون پدر خواهد داشت، نخستین واکنش مریم ترس از قضاوت مردم بود، نه از فرمان خدا. همین نشان می‌دهد که فشار اجتماعی و قضاوت‌های ناعادلانه، یکی از ابزارهای دشمنی با حق است. دشمن همیشه با شمشیر نمی‌آید؛ گاهی با زبان، آبروی مؤمن را هدف می‌گیرد.

دشمنی پنهان در قالب دین‌داری

قوم مریم، مردمانی بودند که خود را اهل شریعت می‌دانستند، اما در برابر نشانه‌ای آشکار از قدرت خدا ایستادند. آنان به‌جای ایمان، به تکذیب روی آوردند و به‌جای تحقیق، به تهمت پناه بردند.

این رفتار، نمونه‌ای از دشمنی درونی در میان مؤمن‌نماهاست؛ کسانی که ظاهر دینداری دارند، اما در باطن، با هر امر الهی که منافعشان را تهدید کند دشمن‌اند. چنین دشمنی در عصر امروز نیز تکرار می‌شود؛ وقتی ایمان راستین در برابر منافع مادی یا سیاسی قرار گیرد، همان قضاوت‌ها و اتهام‌ها دوباره زنده می‌شود.

مریم در دل رنج؛ ایمان در برابر فشار دشمن

در آیات ۲۲ تا ۲۵، مریم باردار می‌شود و از ترس واکنش مردم، به نقطه‌ای دور پناه می‌برد. درد زایمان و فشار روحی، او را تا آستانه فروپاشی می‌برد و می‌گوید: «کاش پیش از این مرده بودم و از یادها رفته بودم.» این سخن، فریاد انسانی است که زیر بار قضاوت‌ها و نگاه‌های تند دشمنان قرار گرفته است.

اما درست در همین نقطه ضعف، رحمت خدا می‌رسد. صدایی از زیر پای او بلند می‌شود که نگران نباشد، چشمه‌ای از زیر پایش جاری است و درختی از خرما برایش فراهم شده است. این نشانه‌ای از حمایت الهی است در برابر فشار دشمنان.

پیام آیات برای امروز

ماجرای یحیی و مریم، تنها روایتی تاریخی نیست؛ نقشه‌ای از نبرد همیشگی حق و باطل است. دشمنان ایمان، گاه در چهره قدرت‌طلبان و گاه در صورت دین‌فروشان ظاهر می‌شوند. آنان از هر ابزار روانی و اجتماعی برای شکستن اراده مؤمنان استفاده می‌کنند. اما قرآن در این آیات نشان می‌دهد که پایداری در ایمان، حتی در اوج تنهایی، پیروزی حقیقی است.

اگر خواستی، در مرحله بعد می‌توانم چند تیتر امروزی و جذاب برای همین گزارش بنویسم تا به فضای رسانه‌ای و تحلیل روز نزدیک‌تر شود. آیا این کار را انجام دهم؟

تلاوت این آیات را که در صفحه ۳۰۶ قرآن کریم واقع است، ببینید و بشنوید.