هشداری جدی برای بدن که نباید نادیده گرفته شود

به گزارش تحلیل ایران، عاتکه حاجیلاری فوق تخصص بیماری‌های ریه و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، سرفه‌ها را بر اساس مدت زمان به سه دسته حاد (زیر سه هفته)، تحت حاد (بین سه تا هشت هفته) و مزمن (بیش از هشت هفته) تقسیم‌بندی کرد و برای هر یک، علل متداول را تشریح نمود.

وی افزود: عفونت‌های ویروسی و باکتریایی به عنوان عوامل اصلی سرفه است و همچنین افرادی که دارای بیماری‌های زمینه‌ای نظیر آسم یا برونشیت مزمن ناشی از مصرف سیگار هستند، ممکن است در مواجهه با عوامل عفونی یا حساسیت‌زا دچار تشدید سرفه شوند. سرفه‌های تحت حاد اغلب پس از یک عفونت ویروسی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا یا حتی کووید -۱۹ بروز می‌کنند؛ جایی که سایر علائم بیماری برطرف شده، اما سرفه همچنان ادامه می‌یابد. این نوع سرفه که به «سرفه پس از عفونت» معروف است، نیازمند توجه و گاهی درمان‌های حمایتی است.

حاجیلاری تصریح کرد: اما تمرکز اصلی برنامه بر سرفه‌های مزمن بود که می‌توانند تا سه ماه نیز به طول بیانجامند و نیازمند بررسی‌های پزشکی جدی هستند. کارشناس برنامه، مهم‌ترین علل سرفه‌های مزمن را آسم، بازگشت اسید معده (رفلاکس گوارشی) و مشکلات دستگاه تنفسی فوقانی مانند رینیت آلرژیک، سینوزیت و ترشحات پشت حلق برشمرد. همچنین، مصرف برخی داروها، به ویژه داروهای کنترل فشار خون از خانواده مهارکننده‌های ACE مانند کاپتوپریل، می‌تواند در برخی افراد منجر به سرفه مزمن شود. در چنین مواردی، قطع دارو و ارزیابی مجدد سرفه اولین گام درمانی است.

وی توضیح داد: سرفه ناشی از فعالیت ورزشی بود که به عنوان «آسم ورزشی» شناخته می‌شود. این نوع آسم در اثر تحریک عروق ریوی در حین ورزش و تنگی راه‌های هوایی بروز می‌کند. ورزشکارانی که در حین فعالیت دچار سرفه و تنگی نفس می‌شوند، باید از نظر آسم ورزشی مورد ارزیابی قرار گیرند. با تست‌هایی نظیر اسپیرومتری و در صورت لزوم تست ورزش قلبی-ریوی، می‌توان این وضعیت را تشخیص داده و با اسپری‌های کنترل‌کننده و توصیه‌های قبل و بعد از ورزش، آن را مدیریت کرد.

حاجیلاری به نقش مواد غذایی آلرژن زا (مانند برخی ادویه‌ها)، آلودگی هوا، گرد و غبار و کپک‌ها در محیط‌های مرطوب (به‌ویژه در فصول سرد و مرطوب) در بروز و تشدید سرفه اشاره کرد و افزود: در محیط‌های داخلی، به تهویه مناسب، تمیز نگه داشتن محیط از گرد و غبار و پرهیز از تجمع افراد در فضاهای بسته توجه شود.

وی تاکید کرد: هر سرفه‌ای که تحت حاد (بیش از سه هفته) یا مزمن (بیش از هشت هفته) شود، یا آزاردهنده باشد و زندگی فرد را مختل کند، یا با علائم هشداردهنده‌ای نظیر کاهش وزن، خلط خونی، درد قفسه سینه یا سردرد همراه باشد، نیازمند مراجعه فوری به پزشک است. برای بیماران سیگاری، تصویربرداری از ریه در همان ابتدا ضروری است.

حاجیلاری در خصوص درمان آسم، اظهار داشت: آسم در کودکی ممکن است با رشد از بین برود، اما در بزرگسالی یک بیماری مزمن است که قابل کنترل است، نه لزوماً درمان قطعی. با دوری از آلرژن‌ها و مصرف منظم داروها (مانند اسپری)، می‌توان کیفیت زندگی افراد مبتلا را بهبود بخشید.

وی متذکر شد: نوشیدن آب گرم می‌تواند با گرم کردن راه‌های هوایی و کمک به تخلیه ترشحات، در تسکین سرفه مؤثر باشد. همچنین، عسل به عنوان یک داروی کمکی در کنترل سرفه پس از عفونت در منابع علمی ذکر شده است. اما در مورد بخورها، اگرچه بخور سرد در کروپ کودکان و بخور گرم در سینوزیت مزمن مفید است، اما تأثیر علمی مستقیمی بر ریه در منابع فوق تخصصی تأیید نشده است. در مورد مواد حاوی اکالیپتوس نیز همین نکته صدق می‌کند و توصیه شد برای جزئیات بیشتر با متخصص طب سنتی مشورت شود.

حاجیلاری در مصاحبه با رادیو گفتگو به موضوع سرفه‌های مزمن در افراد سیگاری پرداخت و بر ترک سیگار به عنوان اولین و مهم‌ترین گام تأکید و خاطرنشان کرد: کشیدن یک نخ سیگار کمتر نیز به بهبود وضعیت ریه‌ها کمک می‌کند و مصرف قلیان، پیپ یا سیگارهای الکترونیکی هیچ تفاوتی در مضرات برای ریه ندارد و حتی سیگارهای الکترونیکی می‌توانند عوارض بسیاری داشته باشند.